Νέα πειραματική θεραπεία δίνει ελπίδες για τα προβλήματα που δημιουργεί η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας

Νέα πειραματική θεραπεία δίνει ελπίδες για τα προβλήματα που δημιουργεί η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Μια νέα θεραπεία έρχεται να δώσει ελπίδες στους ασθενείς με ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, αποτελεί την κύρια αιτία απώλειας της όρασης ηλικιωμένων ατόμων σε όλο τον κόσμο.

Ο Καθηγητής Γιάννης Λάμπρης, ο οποίος είναι διευθυντής στον τομέα Ερευνητικής Ιατρικής στο Τμήμα Παθολογίας και Εργαστηριακής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Στη μελέτη του για το συμπλήρωμα ανακάλυψε νέους τρόπους για την αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών. Μεταξύ αυτών των ασθενειών περιλαμβάνεται και η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Ο καθηγητής και η ομάδα του μελετά το σύστημα του συμπληρώματος που αποτελεί ένα από τα παλαιότερα αμυντικά συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού. Το εργαστήριο του ερευνά τη λειτουργία  του συστήματος και τους λόγους που κάποια παθογόνα ξεφεύγουν από το ανοσοποιητικό σύστημα. Ετσι μπορούν να αναπτύξουν  νέες μορφές θεραπείας.

Όπως εξηγεί ο ίδιος ο Δρ. Λάμπρης, «το συμπλήρωμα αποτελεί τμήμα του ανοσοποιητικού συστήματος. Πρόκειται για ένα σύστημα πρωτεϊνών που προστατεύουν τον οργανισμό από εξωγενείς εχθρούς. Τέτοιοι είναι οι ιοί και τα βακτήρια. Είναι ένας μηχανισμός φυσικής και όχι επίκτητης ανοσίας άκρως πρωτόγονος. Δεν είναι τυχαίο ότι παρόμοιο μηχανισμό διαθέτουν ακόμη και οι σπόγγοι, οι πιο αρχέγονοι πολυκύτταροι οργανισμοί στον πλανήτη. Πρωτοεντοπίστηκε γύρω στο 1896 και έκτοτε αρκετές ομάδες ασχολούνται μαζί του. Ελάχιστοι όμως επιστήμονες στην Ελλάδα, ακόμη και σήμερα. Έχουν βρεθεί 50 πρωτεΐνες που συμμετέχουν στο συμπλήρωμα. Οι ερευνητές ανά τον κόσμο αναζητούν αναστολείς της δράσης τους καθώς έχει φανεί ότι η ανεξέλεγκτη ενεργοποίηση του συμπληρώματος μπορεί να συνδέεται με πλήθος δεινών. Από τη νόσο Αλτσχάιμερ και τη νόσο του Crohn ως την αιμολυτική αναιμία, την πολλαπλή σκλήρυνση, την παχυσαρκία, τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, τον ερυθηματώδη λύκο και τον καρκίνο». Μάλιστα, σύμφωνα με τον επιστήμονα, το συμπλήρωμα εθεωρείτο επί μακρόν… απλώς συμπληρωματικό στην έρευνα του ανοσοποιητικού συστήματος και ως εκ τούτου είχε τεθεί εν πολλοίς στο περιθώριο. «Οι πολλαπλοί ρόλοι του, όπως αυτοί της ενεργοποίησης των λεμφοκυττάρων, της επίδρασης στην απόπτωση (τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο), στην αγγειογένεση και στην αναγέννηση ιστών, φωτίστηκαν σχετικά πρόσφατα και σε αυτό έπαιξε ρόλο και η ομάδα μας».

Ειδικά για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας

Πιο συγκεκριμένα για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας η δυναμική του αναστολέα της Πενσυλβάνια έχει φανεί εδώ και χρόνια. Από το 2006 μια φαρμακευτική εταιρεία, η Potentia Pharmaceuticals, έλαβε από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια άδεια για δοκιμή του αναστολέα σε ασθενείς με ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Μάλιστα έπειτα από την επιτυχία των δοκιμών φάσης Ι η Potentia χορήγησε τα δικαιώματα χρήσης του φαρμάκου στην εταιρεία Alcon Research Ltd. Η εταιρεία αυτή που ανήκει στην Novartis, συνεχίζει τις δοκιμές του αναστολέα. Το 2012 ολοκληρώθηκαν και οι κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙ σε 49 ασθενείς με εκφύλιση ωχράς κηλίδας υγρής μορφής. Αυτή είναι η λιγότερο συχνή μορφή της πάθησης αλλά πιο σοβαρή καθώς οδηγεί ταχύτερα και ευκολότερα σε απώλεια της όρασης. Ήδη μελετάται η χρησιμοποίηση του εν λόγω φαρμάκου και σε άλλες οφθαλμικές παθήσεις, όπως γλαύκωμα και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.

Εν τω μεταξύ ο Δρ Λάμπρης και οι συνεργάτες του συνέχισαν να «παλεύουν» με την κομπστατίνη. Η προσπάθειά τους είναι να επιφέρουν βελτιώσεις στο μόριο και πέτυχαν κάτι που, σύμφωνα με τον ίδιο τον καθηγητή, δεν έχει ξαναγίνει. «Με πολύ μικρές αλλαγές σε αυτό το ήδη μικρό μόριο των μόλις 13 αμινοξέων αυξήσαμε τη δράση του κατά 6.000 φορές. Παράλληλα αυξήσαμε τον χρόνο ημιζωής του – η δράση του διαρκεί για τουλάχιστον 12 ώρες. Ελπίζουμε ότι το μόριο αυτό που μοιάζει με το δημοφιλές ανοσοκατασταλτικό φάρμακο κυκλοσπορίνη θα μπορούσε να αποτελέσει κάποια ημέρα τον αντικαταστάτη της για πλήθος νόσων με λιγότερες παρενέργειες».

Στόχος είναι μια νέα σειρά εξειδικευμένων φαρμακευτικών σκευασμάτων για κάθε ασθενή.

Ο Γιάννης Λάμπρης γεννήθηκε στη Ροδαυγή της Άρτας. Σπούδασε Βιολογία και Ανοσοβιολογία στην Ελλάδα, όπου απέκτησε το «Μπάτσελορ» και το διδακτορικό του. Το 1979, σε ηλικία 25 ετών, πήγε στην Αμερική για μεταδιδακτορικές σπουδές, στη Βόρεια Καρολίνα. Σε ηλικία 26 ετών έγινε επίκουρος καθηγητής. Εργάστηκε σε αναγνωρισμένα ερευνητικά εργαστήρια της Αμερικής και της Ευρώπης. Σήμερα είναι καθηγητής στο Τμήμα Παθολογίας και Εργαστηριακής Ιατρικής, κατέχει την Έδρα Dr Ralph and Sallie Weaver για την Ιατρική Έρευνα, καθώς επίσης και Διευθυντής του Εργαστηρίου Χημείας Πρωτεϊνών στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στη Φιλαδέλφεια των Η.Π.Α. που είναι ένα από τα παλαιότερα πανεπιστήμια στον κόσμο και η ιατρική σχολή είναι δεύτερη σε κατάταξη στη Αμερική.